Tuổi chịu trách nhiệm hình sự là bao nhiêu? – Quy định mới

Tuổi chịu trách nhiệm hình sự là vấn đề quan trọng trong Hình sự, đặc biệt là khi có vụ việc liên quan đến người chưa thành niên. Việc xác định độ tuổi này rất quan trọng, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng bị truy cứu trách nhiệm hình sự của một cá nhân.

 

1️⃣ Căn cứ pháp lý về tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Theo Điều 12 Bộ Luật Hình sự 2015 có quy định:

“Điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự

1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này”

Như vậy, tại Việt Nam, người từ đủ 14 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự.

 

2️⃣ Mục đích của quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Pháp luật hình sự Việt Nam xây dựng quy định này dựa trên nguyên tắc nhân đạo và giáo dục, nhằm:

• 👩‍🏫 Bảo vệ người chưa thành niên – vì họ chưa phát triển đầy đủ về nhận thức và tâm lý.

• ⚖️ Phân hóa trách nhiệm hình sự hợp lý, tương ứng với mức độ nhận thức của từng độ tuổi.

• 💡 Tạo cơ hội cải tạo, giáo dục thay vì trừng phạt nặng nề với người chưa thành niên phạm tội.

 

3️⃣ Căn cứ xác định tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Tuổi của một người được tính từ thời điểm sinh ra, dựa trên các giấy tờ nhân thân có giá trị pháp lý, chẳng hạn như:

• Giấy chứng sinh

• Giấy khai sinh

• Căn cước công dân/Chứng minh nhân dân

• Hộ chiếu

• Các loại văn bằng, giấy tờ hành chính khác

Các cơ quan tư pháp sẽ căn cứ vào những giấy tờ này để xác định chính xác độ tuổi. Tuy nhiên, trên thực tế có nhiều trường hợp thiếu hoặc không thể xác minh giấy tờ pháp lý, khiến việc xác định ngày sinh gặp khó khăn. Trong những tình huống này, nguyên tắc có lợi cho người bị buộc tội sẽ được áp dụng theo quy định tại khoản 2 Điều 417 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.

Nguyên tắc xác định ngày, tháng, năm sinh (khi không đủ căn cứ)

Khi cơ quan tố tụng đã áp dụng mọi biện pháp hợp pháp nhưng vẫn không xác định được chính xác ngày sinh, thì việc xác định sẽ thực hiện theo các nguyên tắc sau:

4️⃣ Thời điểm tính tuổi chịu trách nhiệm hình sự khi phạm tội

Độ tuổi của người phạm tội được xác định tại thời điểm họ thực hiện hành vi phạm tội.

Nói cách khác, tuổi được tính theo thời điểm xảy ra hành vi nguy hiểm cho xã hội, chứ không phải thời điểm bị phát hiện hay bị truy tố.

Trong trường hợp hành vi phạm tội kéo dài hoặc được thực hiện nhiều lần, có thể xảy ra tình huống:

• Một số hành vi được thực hiện khi người phạm tội chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự,

• Một số hành vi khác lại diễn ra khi họ đã đủ tuổi theo quy định pháp luật.

Khi đó, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ căn cứ vào độ tuổi của người phạm tội ở thời điểm thực hiện hành vi cuối cùng để xem xét trách nhiệm hình sự tổng thể.

 

✅ Kết luận

Về tuổi chịu trách nhiệm hình sự:

👉 Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.
👉 Người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi chỉ chịu trách nhiệm với tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.

Quy định này thể hiện tính nhân văn, hợp lý của pháp luật Việt Nam, vừa đảm bảo công bằng xã hội, vừa tạo cơ hội để người chưa thành niên sửa sai và tái hòa nhập cộng đồng.

 

🔎 Xem nhiều hơn tại: BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

…

🔹 HD LUẬT & FDICO – Luật sư Doanh nghiệp

📲 Hotline/Zalo: 0988.073.181
🌐 Website: www.hdluat.com
📧 Email: doanhnghiep@hdluat.com

✅ Tư vấn miễn phí 24/7
✅ Hỗ trợ thủ tục trọn gói toàn quốc
✅ Cam kết bảo mật tuyệt đối thông tin khách hàng